AI trở thành động lực cốt lõi giúp DN Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới

Đây là chia sẻ của Giáo sư Rick Bennett, Phó Hiệu trưởng và Phó Chủ tịch Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) tại Hội thảo "Ứng dụng AI: Tối ưu quy trình trong sản xuất" được tổ chức ngày 16/12 tại TPHCM.

Xác định phương thức triển khai AI một cách hiệu quả

Giáo sư Rick Bennett, Phó Hiệu trưởng và Phó Chủ tịch Trường Đại học Anh quốc Việt Nam (BUV), nhận định ngành sản xuất Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng. AI đã chuyển đổi thành động lực then chốt thúc đẩy năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh, áp dụng cho các nhà máy quy mô lớn lẫn doanh nghiệp vừa và nhỏ.

"Vấn đề cốt lõi đặt ra đối với cộng đồng DN Việt Nam hiện nay không còn là quyết định ứng dụng AI, mà là việc xác định phương thức triển khai AI một cách hiệu quả, có trách nhiệm, phù hợp với nguồn lực cũng như mức độ sẵn sàng của từng đơn vị", Giáo sư Rick Bennett nhấn mạnh.

Minh chứng thực tiễn cho hiệu quả của việc ứng dụng AI vào sản xuất được ghi nhận tại một nhà máy lắp ráp điện tử quy mô vừa ở Bắc Ninh, nơi việc áp dụng hệ thống thị giác máy tính sử dụng các mô hình AI mã nguồn mở đã giúp tăng tốc độ phát hiện lỗi lên 400% và giảm 15% tỷ lệ phế phẩm, giải quyết bài toán tỷ lệ lỗi cao trong các thao tác hàn vi mạch.

Đồng quan điểm trên, bà Cao Thị Phi Vân, Phó Giám đốcTrung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM (ITPC), cho biết sự phát triển của AI hiện nay đã mở ra phương thức vận hành hoàn toàn mới cho doanh nghiệp sản xuất. Việc thúc đẩy ứng dụng AI trong sản xuất hoàn toàn phù hợp với định hướng của Trung ương, cụ thể là Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Hiện nay, AI đã trở thành công cụ thiết thực giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao năng suất, tăng tính chính xác và đảm bảo sự ổn định trong vận hành. Song việc triển khai AI cũng đặt ra nhiều thách thức liên quan đến yêu cầu về dữ liệu, nguồn nhân lực, chi phí đầu tư, khả năng tích hợp hệ thống và xác định lộ trình phù hợp với năng lực từng doanh nghiệp. Từ đó, doanh nghiệp tìm ra cách tiếp cận công nghệ phù hợp, tránh đầu tư dàn trải hoặc không hiệu quả.

Theo các chuyên gia, AI không chỉ đơn thuần là công nghệ, mà là hệ sinh thái được xây dựng trên ba trụ cột cốt lõi: Con người (năng lực của đội ngũ lãnh đạo, kỹ sư và người lao động), quy trình (cách thức tổ chức vận hành, lập kế hoạch và ra quyết định), và công nghệ (các công cụ AI, dữ liệu và tự động hóa). Nếu thiếu đội ngũ nhân lực phù hợp và một lộ trình triển khai rõ ràng, các ứng dụng công nghệ tiên tiến nhất cũng khó có thể tạo ra giá trị bền vững.

Yếu tố con người được xác định là trọng tâm

Theo Tiến sĩ Dương Hồng Loan, Cố vấn Chiến lược cấp cao Đại học Anh quốc Việt Nam, Viện trưởng Viện Sáng kiến Việt Nam, đối với khối doanh nghiệp vừa và nhỏ, chiến lược triển khai AI nên định hướng tập trung vào các giải pháp thực tiễn, tối ưu chi phí như ứng dụng AI Chatbot trong chăm sóc khách hàng, quản lý kho hàng dự báo nhu cầu và phân tích dữ liệu hỗ trợ ra quyết định.

Đối với các doanh nghiệp quy mô lớn, chiến lược cần hướng tới mô hình tự động hóa toàn diện, kiểm soát chất lượng thông minh, xử lý dữ liệu thời gian thực và quản trị rủi ro tài chính, từ đó xây dựng chiến lược quản trị tổng thể dựa trên dữ liệu.

Yếu tố con người được xác định là trọng tâm trong chiến lược chuyển đổi số; lộ trình nâng cao năng lực số cũng nên triển khai theo hướng "bước nhỏ, sau đó tăng dần độ phức tạp". Đồng thời, văn hóa học tập chủ động cần diễn ra xuyên suốt các cấp độ: Đội ngũ lãnh đạo tiên phong làm chủ công nghệ; cấp quản lý ứng dụng hiệu quả vào quy trình làm việc; người lao động tích cực trau dồi kỹ năng số. Công tác đào tạo cũng cần chuyển dịch sang các chương trình chuyên sâu, dài hạn (1-3 tháng), gắn liền với thực hành trên các tình huống kinh doanh thực tế để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực.

TPHCM tiên phong trong ứng dụng AI

Với vai trò là một "siêu đô thị", tập trung hầu hết đội ngũ trí thức trẻ được đào tạo bài bản, TPHCM có đủ điều kiện đi tiên phong trong chiến lược này.

Trong chiến lược phát triển giai đoạn 2026-2030, TPHCM xác định phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo là động lực tăng trưởng chính của Thành phố. Thành phố ưu tiên bố trí ngân sách và nguồn lực cho khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặt mục tiêu tổng chi cho nghiên cứu & phát triển (R&D) đạt 2-3% GRDP, dành ít nhất 4-5% tổng chi ngân sách hàng năm cho khoa học và công nghệ, chuyển đổi số, với định hướng rõ ràng là trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc tế, kinh tế số chiếm 30-40% GRDP, dựa trên cơ chế đặc thù

Mới đây, TPHCM đã ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình phổ cập AI cho công dân giai đoạn 2025-2030. Kế hoạch không chỉ nhằm phổ cập AI, trang bị kiến thức cơ bản về AI mà còn trang bị kỹ năng ứng dụng AI vào đời sống, công việc, và học tập cho toàn bộ người dân, từ công chức, viên chức, người lao động đến học sinh, sinh viên, qua đó góp phần xây dựng nguồn nhân lực thích ứng với thành phố thông minh và kinh tế số.

Lê Anh