Chuyên gia chia sẻ giải pháp phát triển thị trường chứng khoán bền vững

Thị trường chứng khoán Việt Nam được đánh giá là tiềm năng, đang phát triển mạnh mẽ. Đây chính là kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế và cũng là kênh đầu tư tiềm năng. Tuy nhiên, thời gian gần đây, bên cạnh những bước tiến rất đáng mừng, thị trường chứng khoán nước ta đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ. Thị trường có đợt điều chỉnh, giảm mạnh trong khoảng 2 tháng qua, vốn hóa thị trường đã "bốc hơi" khoảng 50 tỷ USD, con số tác động rất lớn đến kinh tế.

Chia sẻ về vấn đề này, Chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh cho biết, trong kinh tế, việc huy động vốn qua thị trường chứng khoán rất quan trọng, nhất là đối với các doanh nghiệp (DN) đã niêm yết. Sư sụt giảm trong thời gian vừa qua có nhiều nguyên nhân tác động từ xu hướng chung từ thị trường thế giới, tình trạng tăng giá nguyên nhiên vật liệu, thực phẩm, FED và nhiều quốc gia trên thế giới đã có động thái nâng lãi suất từ tháng 10/2021.

Ở Việt Nam, thị trường chứng khoán tăng trưởng nóng trong năm 2021 và những tháng đầu năm 2022 với những đặc tính riêng như: Nhà đầu tư cá nhân chiếm tỉ lệ lớn, nhiều nhà đầu tư thường chạy theo đám đông, trong khi khả năng phân tích tình hình tài chính của DN hay yêu cầu phòng ngừa rủi ro hạn chế, kiến thức về thị trường mỏng nên đã dẫn tới việc rút vốn ồ ạt thời gian gần đây.

Chuyên gia tài chính, TS. Vũ Đình Ánh cho rằng, quy mô thị trường đã tăng trưởng vượt trội, trong khi hệ thống quản lý, tổ chức bộ máy, con người, công nghệ… đều có những yếu tố không theo kịp. Chúng ta đang áp dụng cách thức quản lý, điều hành thị trường theo quy mô bằng 1/2 so với thị trường trong khi theo nguyên tắc lượng đổi thì chất đổi, nay đã đến lúc thay đổi chất về mặt quản lý đối với thị trường.

Theo đó, thị trường chứng khoán phải ngay lập tức nâng cao công tác quản lý, chống hành vi nội gián, thao túng gắn với phát triển công nghệ để thích hợp với quy mô phát triển của thị trường. Đó là trách nhiệm của cơ quan quản lý, công ty chứng khoán và nhà đầu tư. Nếu xử lý tốt vấn đề này thì thị trường sẽ phát triển tốt, trở thành kênh thu dẫn vốn phù hợp với sự phát triển kinh tế Việt Nam.

Ở góc độ nhà đầu tư, bà Nguyễn Hoài Thu, Thành viên HĐQT, Giám đốc Điều hành Khối đầu tư chứng khoán Đại chúng và Trái phiếu – Công ty Quản lý Quỹ Vincapital, nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam về dài hạn vẫn rất tiềm năng nhờ kinh tế Việt Nam tăng tưởng cao, ổn định; lãi suất, lạm phát được kiểm soát, dự trự ngoại hối tốt, lợi nhuận của DN niêm yết vẫn tăng trưởng cao.

Việc thị trường bị bán tháo thời gian qua bắt đầu từ vài sự kiện riêng lẻ. Nhà đầu tư trong nước lo sợ nhưng nhà đầu tư nước ngoài hiểu trong dài hạn điều này sẽ tốt cho thị trường nên họ mạnh dạn giải ngân, chuyển từ bán ròng sang mua ròng tới 170 triệu USD từ đầu tháng 4. Ngoài ra, họ đang định giá cổ phiếu Việt Nam hấp dẫn với P/E chỉ 10,6 lần, thấp hơn mức trung bình 5 năm tới. Đây là điều hiếm khi xảy ra trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam. Doanh nghiệp niêm yết đang được định giá rất hấp dẫn. Từ góc nhìn của nhà đầu tư nước ngoài, thị trường Việt Nam tiềm năng cả trong dài và ngắn hạn.

Tăng cường quản lý để thị trường chứng lành mạnh, bền vững

Để thị trường lành mạnh, phát triển bền vững, bà Nguyễn Hoài Thu cho rằng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, các Sở giao dịch Chứng khoán cần có cơ chế theo dõi những biến động giá cổ phiếu bất thường và yêu cầu DN giải trình bởi, DN không có hoạt động gì đột biến thì cổ phiếu không thể tăng trần liên tục được.

Nếu kiểm soát chặt việc này sẽ hạn chế được giao dịch nội gián và tình trạng "bơm thổi" giá cổ phiếu do một hay vài nhóm nhà đầu tư nào đó thực hiện. Đồng thời cần quy định rõ hơn về thông tin nội gián, có quy chế chia sẻ thông tin sao cho công bằng với tất cả các nhà đầu tư. Đồng thời, nên tách hoạt động tư vấn - phân tích của các công ty chứng khoán ra khỏi khối tự doanh để hai bên không gây ảnh hưởng cho nhau.

Ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho rằng, tiềm năng kinh tế Việt Nam đang phát triển rất tốt. So với thế giới, thị trường chứng khoán Việt Nam rẻ và đang bị biến động do nhiều yếu tố, trong đó có do đại dịch, xung đột chính trị và tâm lý nhà đầu tư cá nhân, đầu cơ. Vì vậy khi thị trường sụt giảm thì những nhà đầu tư không có kinh nghiệm bị thua lỗ, làm ảnh hưởng trở lại thị trường.

Để giải quyết các vấn đề này VAFI mong rằng các nhà hoạch định chính sách cần tiếp xúc với các hiệp hội, các quỹ đầu tư, các công ty chứng khoán, các chuyên gia nhiều năm tham gia thị trường để có giải pháp cho ngắn hạn, dài hạn, từ đó chọn ra giải pháp khả thi nhất.

Ông Hải cho biết, VAFI đang soạn thảo hệ thống các giải pháp trong ngắn hạn và dài hạn để làm lành mạnh thị trường chứng khoán. Theo đó, trong ngắn hạn, cần hạ mức giao dịch ký quỹ xuống để tránh áp lực tài chính cho nhà đầu tư bị "call margin" khi thị trường đi xuống, dễ gây ra hiệu ứng domino, làm thiệt hại cho nhà đầu tư và cả thị trường.

Ngoài ra, nhiều nhà đầu tư không chuyên thời gian qua phó thác cho người môi giới công ty chứng khoán, trong khi đội ngũ môi giới này không phải ai cũng được đào tạo bày bản, chuyên nghiệp. Vì vậy phải có quy định giám sát chặt đội ngũ tư vấn ở các công ty chứng khoán.

Lê Anh