Chuyển giao công nghệ trong trường đại học: Các bên được lợi gì?

Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, việc chuyển giao công nghệ đã tạo ra hơn 42 triệu việc làm ở các nước phát triển trong 10 năm qua. Còn ở Việt Nam theo số liệu từ Bộ Khoa học và Công nghệ, trong năm 2022, các doanh nghiệp đã nhận giá trị doanh thu hơn 100 triệu USD từ việc ứng dụng các công nghệ do trường đại học phát triển.

Công nghệ nào được chuyển giao trong môi trường đại học

Các loại công nghệ được chuyển giao bao gồm y tế và dược phẩm, năng lượng và môi trường, thông tin và truyền thông, và công nghệ sản xuất và công nghiệp.

Công nghệ y tế và dược phẩm: Trong lĩnh vực y học, các trường đại học thường phát triển các công nghệ mới trong chẩn đoán bệnh, điều trị và phòng ngừa. Ví dụ, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh tiên tiến, thuốc mới và kỹ thuật can thiệp y tế đã được chuyển giao từ trường đại học vào ngành công nghiệp y tế. Theo báo cáo của OECD, các công nghệ y tế đã đóng góp đáng kể vào sự gia tăng tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.

Công nghệ năng lượng và môi trường: Trường đại học cũng đóng góp quan trọng trong việc nghiên cứu và phát triển các công nghệ sạch và bền vững, nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và tối ưu hóa sử dụng nguồn năng lượng. Các nghiên cứu về năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng, và quản lý môi trường đã giúp thúc đẩy sự chuyển đổi sang năng lượng sạch. Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, chuyển giao công nghệ năng lượng tái tạo đã tăng lên 27% trong 5 năm qua.

Công nghệ thông tin và truyền thông: Trường đại học là nơi nảy sinh ra nhiều công nghệ thông tin tiên tiến, từ phần mềm, trí tuệ nhân tạo, cho đến Internet of Things (IoT) và truyền thông di động. Các ứng dụng của công nghệ này trong cuộc sống hàng ngày và các ngành công nghiệp đã thay đổi đáng kể cách chúng ta sống và làm việc. Theo thống kê từ Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO), ngành công nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông đóng góp gần 6% vào GDP thế giới.

Công nghệ sản xuất và công nghiệp: Trường đại học cũng góp phần quan trọng trong việc phát triển các công nghệ sản xuất tiên tiến, giúp cải thiện hiệu suất và hiệu quả trong quá trình sản xuất. Các nghiên cứu về tự động hóa, trí tuệ nhân tạo trong sản xuất và công nghệ tiên tiến trong ngành chế biến đã được chuyển giao vào nhiều doanh nghiệp sản xuất lớn, đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế của quốc gia. Theo OECD, công nghệ trong ngành công nghiệp đóng góp trên 20% vào tổng kim ngạch xuất khẩu của một số nước phát triển.

Trên thế giới có rất nhiều ví dụ về chuyển giao công nghệ từ trường đại học ra thị trường. Nổi bật phải kể đến dự án Google Search được chuyển giao từ Trường đại học Stanford. Dự án Google Search bắt đầu từ một dự án nghiên cứu của hai sinh viên tại Đại học Stanford, Larry Page và Sergey Brin. Sau khi thành lập công ty Google, họ chuyển giao công nghệ từ trường đại học vào thị trường và từng bước xây dựng thành một trong những công ty công nghệ hàng đầu thế giới.

Hay các dự án được chuyển giao khác như: Velcro - Dây khóa kéo Velcro được chuyển giao từ Trường đại học École Polytechnique Fédérale de Lausanne (Thụy Sĩ), một công nghệ đơn giản nhưng có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực; Siri - Trợ lý ảo Siri của Apple được chuyển giao từ Trường đại học SRI International (Hoa Kỳ); Braille - Phương pháp viết chữ Braille cho người mù được chuyển giao từ Institut National des Jeunes Aveugles (Pháp); Wi-fi - Công nghệ kết nối không dây được chuyển giao từ Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation (Australia); Hepatitis B Vaccine - Vaccine phòng bệnh viêm gan B được chuyển giao từ Đại học California, San Francisco (Hoa Kỳ)…

Các bên được lợi gì?

Chuyển giao công nghệ trong trường đại học mang lại nhiều lợi ích cho các bên tham gia, bao gồm trường đại học, nhà nghiên cứu, sinh viên và doanh nghiệp.

Theo đó, chuyển giao công nghệ giúp các trường đại học tăng cường uy tín và định vị mình là một trung tâm nghiên cứu và phát triển công nghệ. Báo cáo từ Times Higher Education World University Rankings cho biết, các trường đại học được đánh giá cao về hoạt động chuyển giao công nghệ thường có vị thế uy tín trên thế giới.

Tiếp đến là tạo nguồn thu, tăng cường tài chính. Việc chuyển giao công nghệ thường đi kèm với thương mại hóa các sản phẩm và dịch vụ mới. Trường đại học tạo ra nguồn thu từ các bằng sáng chế, cấp phép, hợp tác với doanh nghiệp và hỗ trợ từ chính phủ. Theo OECD, chuyển giao công nghệ đã đóng góp khoảng 1% vào ngân sách của nhiều trường đại học phát triển.

Quá trình chuyển giao công nghệ cũng tạo cơ hội cho trường đại học thiết lập các liên kết vững chắc với doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Giúp các trường đại học hiểu sâu hơn về nhu cầu và thị trường thực tế, từ đó định hướng nghiên cứu và đào tạo phù hợp.

Với nhà nghiên cứu và sinh viên, hoạt động chuyển giao công nghệ sẽ khuyến khích sáng tạo và nghiên cứu ứng dụng; thúc đẩy tạo ra những giải pháp hữu ích và ứng dụng thực tiễn; nhìn nhận ngay từ đầu những tiềm năng ứng dụng của nghiên cứu, đồng thời khuyến khích tư duy sáng tạo và tính ứng dụng của tri thức… Điều này cũng giúp họ phát triển kỹ năng chuyên môn và giao tiếp, tăng cường khả năng thích nghi và làm việc trong môi trường thực tế sau này.

Trong khi đó, các doanh nghiệp khi được tiếp cận các công nghệ và giải pháp mới nhất từ trường đại học sẽ giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm, qua đó tiết kiệm chi phí và tăng cường năng suất. Theo báo cáo từ Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO), 70% doanh nghiệp cho biết việc chuyển giao công nghệ đã giúp cải thiện sự cạnh tranh của mình.

Còn theo Bộ Công nghiệp và Thương mại Hoa Kỳ, chuyển giao công nghệ đã giúp tiết kiệm hơn 500 tỷ USD cho các doanh nghiệp Mỹ. Báo cáo của McKinsey Global Institute, doanh nghiệp tiếp cận các công nghệ mới có thể tăng sản lượng và lợi nhuận hơn 20% so với doanh nghiệp không chuyển giao công nghệ.

Tiềm năng của chuyển giao công nghệ

Chuyển giao công nghệ trong trường đại học có tiềm năng phát triển mạnh mẽ và đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế và xã hội. Theo báo cáo từ WIPO, công nghệ chuyển giao từ trường đại học và viện nghiên cứu có xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ và đang là một nguồn cung cấp quan trọng cho các doanh nghiệp và công ty khởi nghiệp.

Theo các dự đoán và xu hướng hiện tại, tiềm năng phát triển của chuyển giao công nghệ trong trường đại học sẽ giúp tăng cường tạo ra các sản phẩm và dịch vụ công nghệ tiên tiến với ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực.

Hoạt động chuyển giao công nghệ từ trường đại học cũng sẽ thúc đẩy sự đổi mới và tăng cường cạnh tranh trong các ngành công nghiệp, đồng thời tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới và thúc đẩy phát triển kinh tế.

Một số giải pháp thúc đẩy chuyển giao công nghệ trong trường đại học

Giải pháp đầu tiên là các cơ quan liên quan của Chính phủ cần tăng cường hỗ trợ cho nghiên cứu và phát triển công nghệ trong trường đại học, bao gồm tăng nguồn vốn đầu tư, tạo ra các chương trình tài chính và hỗ trợ quy mô lớn cho các dự án chuyển giao công nghệ có tiềm năng.

Trường đại học cần thiết lập các cơ chế và chương trình hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp để tận dụng triệt để tiềm năng thương mại hóa các công nghệ. Việc tạo ra các liên kết vững chắc với doanh nghiệp giúp trường đại học hiểu sâu hơn về nhu cầu và thị trường, từ đó định hướng nghiên cứu và đào tạo phù hợp.

Đầu tư và tăng cường quản lý quyền sở hữu trí tuệ hiệu quả. Việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ giúp trường đại học đảm bảo rằng công nghệ của họ được bảo vệ và không bị sao chép hay sử dụng mà không được phép. Ngoài ra, trường đại học cũng cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng và nâng cao năng lực nghiên cứu để phát triển và ứng dụng công nghệ một cách hiệu quả.

Nâng cao quy trình chuyển giao công nghệ là một yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả và tiềm năng phát triển của quá trình này. Bằng việc tăng cường cải tiến và nâng cao quy trình chuyển giao công nghệ, chúng ta có thể tận dụng tối đa tiềm năng sáng tạo và đóng góp lớn hơn cho sự phát triển bền vững của xã hội và kinh tế.

Đặng Đức Thành

Chủ tịch CLB Các nhà kinh tế (VEC)