"Dư địa thị trường đổi mới sáng tạo khu vực công rất lớn”

TPHCM tiệm cận 100 hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST năng động nhất toàn cầu

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KHCN) TPHCM Nguyễn Việt Dũng cho biết, TPHCM đang xếp hạng 111 trong bảng xếp hạng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (ĐMST) năng động nhất toàn cầu. Như vậy trong khoảng 5 năm qua, TPHCM đã có sự bứt phá trong phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST.

Theo thống kê, năm 2022, Việt Nam có 71 thương vụ công bố gọi vốn thành công với 727 triệu USD. Riêng TPHCM có 45 thương vụ công bố đã thu hút được 591 triệu USD, chiếm 80% lượng vốn thu hút vào startup trên cả nước, phần lớn tập trung vào lĩnh vực Fintech.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Việt Dũng, chúng ta còn phải phấn đấu phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, bởi số vốn thu hút đầu tư cho các startup đang rất thấp. "Cách đây vài năm, Ấn Độ thu hút 13 tỷ USD vốn đầu tư cho các dự án khởi nghiệp chỉ trong một quý", ông Nguyễn Việt Dũng cho hay.

Hiện có khoảng 200 quỹ đầu tư đang hoạt động tại Việt Nam, trong đó có 40 quỹ nội địa. Trên địa bàn Thành phố có 124 doanh nghiệp có quỹ phát triển KHCN với số vốn lên đến hơn 4.000 tỷ đồng và đã giải ngân hơn 1.200 tỷ đồng. TPHCM cũng là địa phương có số doanh nghiệp công nghệ nhiều nhất cả nước, với 111 doanh nghiệp.

Các hoạt động hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST của TPHCM đang tập trung vào huấn luyện, đào tạo; kết nối liên kết hệ sinh thái; ươm tạo các dự án khởi nghiệp ĐMST.

Trong 5 năm gần đây, Thành phố liên tục tổ chức các cuộc thi về khởi nghiệp ĐMST, thu hút hơn 2.000 dự án tham gia. Đã có khoảng 250 dự án được lựa chọn vào các chương trình ươm tạo vườn ươm. Có 61 dự án khởi nghiệp ĐMST được hỗ trợ kinh phí từ chương trình SpeedUP dưới hình thức thực hiện nhiệm vụ KHCN thông qua các vườn ươm và trung tâm khởi nghiệp.

Ông Nguyễn Việt Dũng cho biết, Sở KHCN đang hướng đến các chương trình liên kết quốc tế nhằm kêu gọi nguồn vốn nước ngoài cho các dự án khởi nghiệp ĐMST trong nước. Trong đó có chương trình hợp tác với cộng đồng khởi nghiệp ĐMST từ Israel để triển khai chương trình tập huấn cho cộng đồng startup giải quyết những thách thức thường gặp trong hoạt động khởi nghiệp.

Cơ hội ngách ngay tại thị trường nội địa

Năm 2022, TPHCM chính thức triển khai chương trình ĐMST trong khu vực công, kêu gọi các giải pháp, ý tưởng cải thiện hoạt động quản trị nhà nước trong lĩnh vực công.

Đã có 3 đơn vị là Sở Y tế, Sở GD&ĐT, Cục Thuế chính thức triển khai tìm kiếm giải pháp từ cộng đồng khởi nghiệp vào công tác quản lý, quản trị chuyên môn của đơn vị.

Cũng trong năm vừa qua, TPHCM đặt hàng triển khai 134 nhiệm vụ KHCN, trên 60% là các nhiệm vụ ứng dụng trực tiếp tại các sở, ngành, quận, huyện, chủ yếu là chương trình nghiên cứu phục vụ quản lý và phát triển đô thị.

Thành phố đang có hai nhóm chính sách hỗ trợ cho hoạt động khởi nghiệp ĐMST. Một là hoạt động nghiên cứu phát triển dưới các hình thức đặt hàng, tài trợ và đồng đầu tư. Với những nhiệm vụ do cơ quan nhà nước đặt hàng thì ngân sách hỗ trợ 100% kinh phí; những nhiệm vụ còn lại được hỗ trợ 30% từ ngân sách nhà nước.

Đối với hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, TPHCM có các nhóm chính sách tập trung vào hoạt động tập huấn, huấn luyện nhằm thay đổi tư duy, nhận thức của cộng đồng về khởi nghiệp ĐMST; ươm tạo cho các dự án khởi nghiệp ĐMST thông qua hỗ trợ các cuộc thi, chương trình tuyển chọn từ các vườn ươm; chương trình SpeedUp. Thành phố ưu tiên cho các chương trình chuyển đổi số, AI, y tế và giáo dục và các nhiệm vụ triển khai dưới 12 tháng.

Thành phố cũng có nhóm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng suất chất lượng, đổi mới sáng tạo và phát triển thị trường khoa học công nghệ. Trong đó, Sở KHCN đang quản lý 4 nền tảng trực tuyến nhằm đào tạo, huấn luyện nâng cao năng suất chất lượng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; chia sẻ các nguồn lực KHCN; một sàn giao dịch KHCN và ĐMST tập trung những công nghệ, thiết bị muốn chuyển giao của các đơn vị trong và ngoài nước và nền tảng triển lãm trực tuyến giới thiệu sản phẩm của các startup.

Năm 2023, Sở KHCN tiếp tục tham mưu xây dựng cho Thành phố các chính sách thúc đẩy hoạt động ĐMST trong khu vực công. Theo đó, đối với những vấn đề đã có sản phẩm, giải pháp công nghệ thì Thành phố sẽ mời gọi các startup triển khai. Với những vấn đề Thành phố đang đặt hàng nhưng chưa có sản phẩm, dịch vụ phù hợp thì Sở KHCN sẽ đặt hàng và lựa chọn đơn vị thực hiện.

Lãnh đạo Sở KHCN TPHCM cho rằng, trong bối cảnh kinh tế thế giới suy giảm, nhiều công ty công nghệ lớn đang sa thải lao động, đã tác động nhất định đến thị trường khởi nghiệp ĐMST trên toàn cầu. Như vậy cộng đồng khởi nghiệp ĐMST trong nước có thể  tìm ra những cơ hội ngách ngay tại thị trường nội địa.

Ông Nguyễn Việt Dũng kêu gọi sự tham gia của cộng đồng khởi nghiệp ĐMST vào khu vực công. "Dư địa thị trường đổi mới sáng tạo khu vực công rất lớn, nhưng rất tiếc các startup, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ ít nhìn vào thị trường này. Nhiều vấn đề trong khu vực công đang rất cần doanh nghiệp tham gia giải quyết bằng các giải pháp công nghệ. Đi từng bước như vậy sẽ tạo ra những cơ hội mới cho doanh nghiệp phát triển sau này", ông Nguyễn Việt Dũng chia sẻ.

Theo bà Phan Thị Quý Trúc, Phó Trưởng Phòng Quản lý công nghệ và thị trường công nghệ, Sở KHCN, Sở đang tham mưu cho Thành phố thực hiện cơ chế ưu đãi về thuế, miễn thuế, giảm thuế thu nhập cá nhân cho các thành phần chủ chốt trong hệ sinh thái.

"Chúng ta có lợi thế nhân sự, thị trường, tỷ lệ người dân tiếp cận internet… nhưng chúng ta chưa thu hút được nguồn lực trong và ngoài nước. Do vậy cần có những chính sách ưu đãi cụ thể về thuế để phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST cũng như thu hút doanh nghiệp tham gia cung cấp giải pháp ĐMST cho khu vực công", bà Phan Thị Quý Trúc chia sẻ.

Băng Tâm