Gỡ "điểm nghẽn" logistics, nâng cao sức cạnh tranh hàng hóa xuất nhập khẩu

Trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Logistics Việt Nam 2023 (VILOG 2023) tại TPHCM, chiều ngày 10/8, Tạp chí Hải quan tổ chức Tọa đàm "Hải quan đồng hành cùng doanh nghiệp phát triển hoạt động logistics, nâng cao sức cạnh tranh hàng hóa xuất nhập khẩu".

Dịch vụ logistics không chỉ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế của Việt Nam mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lập mạng lưới vận chuyển hiệu quả, kết nối thương mại trong nước với các thị trường quốc tế.

Ngành logistics tăng trưởng bình quân hơn 14 %/năm

Theo đại diện Tổng cục Hải quan, trong những năm qua, ngành Hải quan đã có nhiều hoạt động đồng hành cùng các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp logistics nói riêng; đồng thời nỗ lực cải cách, hiện đại hoá hoạt động hải quan.

Ngành Hải quan áp dụng rộng rãi thủ tục hải quan điện tử, soi chiếu container, tăng tỷ lệ luồng xanh (miễn kiểm tra hàng hoá) và luồng vàng (kiểm tra chứng từ), giảm tỷ lệ luồng đỏ (kiểm tra thực tế hàng hóa tại cửa khẩu), áp dụng quản lí rủi ro… góp phần quan trọng giúp thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) nhanh chóng, giúp cho các doanh nghiệp logistics đẩy nhanh được tốc độ vận chuyển, giao hàng, qua đó nâng cao được uy tín với khách hàng, thúc đẩy cạnh tranh hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam ra thế giới...

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đánh giá, trong những năm qua, ngành logistics Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể với tốc độ bình quân từ 14-16% một năm, quy mô 40-42 tỷ USD/năm. Số lượng các doanh nghiệp và chất lượng kinh doanh dịch vụ logistics ngày càng tăng lên, đóng góp không nhỏ đưa kết quả xuất nhập khẩu hàng hóa đạt mức cao nhất từ trước đến nay là 732,5 tỷ USD trong năm 2022, khẳng định vị trí quan trọng của Việt Nam trên bản đồ thương mại quốc tế.

Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, phát triển dịch vụ logistics hiện chưa tương xứng với tiềm năng hiện có và định hướng phát triển. Đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông và hạ tầng dịch vụ chậm và thiếu đồng bộ đang là "điểm nghẽn" khiến ngành logistics chưa phát triển như kỳ vọng,… Chưa có trung tâm logistics lớn, liên kết liên vùng chưa tốt; kết cấu hạ tầng và kết nối giao thông trong vùng, giữa cảng biển, cảng hàng không, kho bãi, khu công nghiệp còn hạn chế; tỷ lệ chi phí logistics so với GDP của Việt Nam còn cao (khoảng 18% GDP). Điều này hạn chế sức cạnh tranh và sức hấp dẫn đầu tư của nền kinh tế. Vì vậy, kéo giảm chi phí logistics trở thành một đòi hỏi cấp bách của nền kinh tế...

Đại diện nhiều doanh nghiệp logistics cũng cho biết, trung bình mỗi container gánh khoảng 9 triệu đồng chi phí hạ tầng. Doanh nghiệp thường xuyên bị hãng tàu nước ngoài ép giá ở mức cao nhưng không có giải pháp xử lý. 

Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh ngành logistics

Do vậy, để nâng cao năng lực xuất khẩu của doanh nghiệp, cần thiết phải giảm chi phí này xuống ít nhất là bằng với mức chi phí chung trên toàn cầu. Để có thể làm được điều này, nhiều ý kiến doanh nghiệp cho rằng các cơ quan chức năng liên quan cần đẩy nhanh tiến độ đầu tư vào xây dựng các sân bay và các cơ sở kho bãi hiện đại để nâng cao khả năng lưu thông và quản lý hàng hóa. Đồng thời, tăng cường đầu tư vào các tuyến đường vận tải, bao gồm cả đường bộ, đường sắt và đường thủy để nâng cao khả năng vận chuyển hàng hóa.

Bên cạnh đó, theo ông Mike Bhaskaran, Giám đốc điều hành Tập đoàn, Công nghệ Kỹ thuật số DP world, để có thể hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực xuất nhập khẩu cũng như hỗ trợ doanh nghiệp ngành logistics phát triển, Việt Nam cần tăng cường khả năng hiển thị và tính minh bạch thông qua thúc đẩy phát triển các giải pháp công nghệ internet vạn vật, hệ thống theo dõi GPS. Nâng cao chất lượng hoạt động dự báo xu hướng thị trường.

Về phía các doanh nghiệp phải nỗ lực chuyển đổi công nghệ quản lý để tăng cường tự động hóa khâu quản trị, rút ngắn thời gian giao nhận hàng, gia tăng nội lực cung ứng. Đây là giải pháp hiệu quả để giảm chi phí logistics, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Lê Anh