Vì sao TPHCM thiếu thuốc, trang thiết bị y tế?

Chiều 2/3, trả lời câu hỏi của phóng viên về nguyên nhân để xảy ra tình trạng thiếu thuốc, vật tư và trang thiết bị y tế tại các bệnh viện thời gian gần đây, Chánh Văn phòng Sở Y tế Thành phố Lê Thiện Huỳnh Như cho biết, trong quá trình thực hiện, các cơ sở y tế của Thành phố không xác định được giá dự toán của gói thầu.

Thực tế, tại các cơ sở y tế có khoảng 10% số lượng mặt hàng vật tư y tế, trang thiết bị là hàng đặc thù, riêng biệt (chỉ có một hoặc hai nhà sản xuất) hoặc dịch vụ phi tư vấn (sửa chữa, bảo trì, bảo hành…) các trang thiết bị này nên cơ sở y tế không thể có được 3 báo giá.

Ngoài ra, việc thẩm định giá cũng không thực hiện được vì các tổ chức thẩm định giá hiện nay không nhận thực hiện thẩm định giá trang thiết bị y tế, các dịch vụ phi tư vấn; rất nhiều trang thiết bị, dịch vụ không có giá trúng thầu của các gói thầu tương tự trong thời gian không quá 90 ngày, kể cả dựa vào kết quả được công bố trên cổng công khai kết quả đấu thầu của Bộ Y tế.

Ngoài ra, giá kê khai và công khai của trang thiết bị y tế trên cổng thông tin chưa thực hiện đầy đủ chi tiết cấu hình, tính năng, chưa được kiểm soát nên việc các cơ sở y tế tham khảo để xây dựng giá dự toán gói thầu cũng không đầy đủ, phù hợp.

Khó khăn thứ hai, theo bà Như, là nhiều giấy phép nhập khẩu, giấy chứng nhận đăng ký lưu hành của trang thiết bị đã hết hạn.

Hiện nay, rất nhiều trang thiết bị (hóa chất xét nghiệm, vật tư y tế kỹ thuật cao) theo quy định phải có giấy phép nhập khẩu hoặc giấy chứng nhận đăng ký lưu hành do Bộ Y tế cấp nhưng đến nay các giấy trên đã hết hạn từ ngày 01/01/2023 mà vẫn chưa được Bộ Y tế cấp mới/gia hạn nên các sản phẩm hàng hóa dự thầu không thể trúng thầu (không đáp ứng được tiêu chí kỹ thuật về giấy phép nhập khẩu/giấy chứng nhận đăng ký lưu hành). Vì vậy, cơ sở y tế không thực hiện được việc mua sắm trang thiết bị.

Về khó khăn trong thực hiện đấu thầu qua mạng, theo Chánh Văn phòng Sở Y tế, theo quy định thì tất cả các gói thầu mua sắm hàng hóa của các cơ sở y tế đều phải thực hiện đấu thầu qua mạng, kể cả các gói thầu mua sắm thuốc, gói thầu mua sắm vật tư y tế với hàng trăm đến hàng ngàn mặt hàng/gói thầu. Trong khi đó, hạ tầng của hệ thống mạng đấu thầu quốc gia chưa đáp ứng được, như khi đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu; thông báo mời thầu và phát hành hồ sơ mời thầu; kết quả lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu có danh mục hàng hóa nhiều thường bị gián đoạn, nếu gói thầu trên 300 khoản là gần như không đăng tải được.

Từ đó, bà Lê Thiện Huỳnh Như nêu các kiến nghị để giải quyết tình trạng trên. Đó là tiếp tục cho phép thanh toán chi phí các dịch vụ kỹ thuật theo hình thức máy đặt cho đến khi cơ quan có thẩm quyền quy định, hướng dẫn hình thức tổ chức phù hợp và cơ sở y tế đảm bảo được đầy đủ trang thiết bị nhằm đảm bảo liên tục hoạt động khám, chữa bệnh phục vụ người bệnh, người dân.

Bên cạnh đó, xem xét, chấp thuận hình thức máy đặt theo kết quả trúng thầu hóa chất, vật tư y tế được thực hiện theo quy định của Luật Đấu thầu để đảm bảo trang thiết bị cho cơ sở y tế.

Ngoài ra, bổ sung quy định về căn cứ xác định giá gói thầu của các gói thầu mua sắm trang thiết bị, dịch vụ phi tư vấn (sửa chữa, bảo trì, bảo hành…) trang thiết bị có tính chất đặc thù, riêng biệt.

Sớm cấp giấy phép nhập khẩu, giấy chứng nhận đăng ký lưu hành của trang thiết bị; cấp tài khoản cho các cơ sở y tế Thành phố để thực hiện đăng tải kết quả lựa chọn nhà thầu.

Trong thời gian chờ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia được hoàn thiện, đáp ứng được việc đấu thầu qua mạng đối với tất cả các gói thầu thì cho phép các cơ sở y tế được thực hiện đấu thầu thông thường (không qua mạng) đối với các gói thầu mua sắm thuốc, vật tư y tế gồm nhiều phần để đảm bảo việc cung ứng thuốc, vật tư y tế được đầy đủ, kịp thời cho công tác khám, chữa bệnh.

Vũ Phong